Ege Denizi’nde Çanakkale ilinin karşısında bulunan Midilli Adası’nın Paşa Mahallesi’nde (Epano Skala) bulunan ve halk arasında Balizade Hasan Bey isimli Osmanlı camisi olarak bilinen tarihi mekanın restorasyon yapıldıktan sonra müzeye çevrilmesine karar verildi.
Midilli Eski Eserler Müdürlüğü tarafından yürütülen ve Kurtarma Fonu’ndan sağlanan 1.2 milyon Euro bütçeli proje, bin yıllık yerleşimin olduğu bu antik kentin tarihini ve topografyasını da yeniden yaşanır hale getirildiği açıklandı.
1620 yılında inşa edilen 1867 yılında yaşanan büyük depremden sonra, 1889 yılında yeniden inşa edilen ve kaynaklara göre 30.000 kuruşa mal olan cami, Midilli çarşısı yakınındaki bir mahallede bulunan yerel bir Müslüman vakfına aitti.
EŞSİZ MİMARİ VE GERİ DÖNEN ŞADIRVAN
Taş yapılı, tek katlı ve kırma çatılı olan cami, taş döşeli avlusuna mermer bir merdivenle ulaşıyor. Avlu alanında, üzerine kazınmış Osmanlı bezemeleriyle süslenmiş çokgen beyaz mermer bir şadırvan bulunuyordu.
Şadırvan, şu anda Midilli eski arkeoloji müzesinin avlusunda sergileniyor ancak projenin bir parçası olarak anıtın çevresindeki asıl yerine iade edilmesi planlanıyor.
ANADOLU’NUN PEMBE MERMERLERİ İLE YAPILDI
Caminin 17.5 metre yüksekliğindeki minaresi de orijinal formuna uygun olarak restore edildi. Minare, Anadolu’daki Sarmısak Taşı ocağından getirilen volkanik pembe taş (İgnimbirit türü volkanik bir taştır) ile inşa edilmişti.
Ana bina ise temel sağlamlaştırma ve bakımdan geçirildi. Şu anda çatının ve sundurmanın yeniden inşası tamamlanmak üzere. Temel sağlamlaştırma öncesinde yapılan kazılarda, caminin Erken Hristiyanlık dönemine ait kalıntıların üzerine inşa edildiği, bunların altında ise Arkaik döneme ait bir mezarlığın bulunduğu ortaya çıkarıldı,
CAMİİNİN TARİHİ VE HUKUKİ SÜRECİ
Cami, 1966 yılında mübadele malları arşivlerinde harabe olarak kaydedildi, 1981 yılında korunmaya değer anıt ilan edildi ve 2003 yılında Kültür Bakanlığı’nın mülkiyetine geçti.
Geçtiğimiz Pazar, 28 Eylül’de, 2025 yılı teması “Mimari Miras – Geçmişi Gelecekle Köprülemek” olan Avrupa Kültürel Miras Günleri Projesi kapsamında restorasyonun bugüne kadarki gelişimi sunuldu. Projenin mimarları arasında arkeolog Giannis Soukantos, inşaat mühendisi Anastasia Gianta, mimar Kiriaki Petraki ve konservatör Athanasios Tsiproftis yer alıyor.
BAKAN MENDONİ: “OSMANLI DÖNEMİ ESERLERİN KORUNMASI İÇİN 60 MİLYON EURO HARCADIK”
Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni, Midilli ziyareti sırasında projeyi inceleyerek açıklamalarda bulundu.
Mendoni, “Yunanistan kültüre saygı öğretiyor. Osmanlı dönemi anıtları da, Yunanistan’ın korunmasından sorumlu olduğu anıtlardır.Tüm kültürel mirasımızdan sorumluyuz. Ve bu bütüne, tüm dönemlere ait anıtlar dahildir. Yunanistan, Osmanlı dönemi anıtlarının korunması için 60 milyon Euro’dan fazla harcama yapmıştır. Bunlar, Helenizm için zor bir dönemin anıtları olsa da, tekrarlıyorum, Yunanistan kültür öğreterek ülkenin tüm tarihi dönemlerine ait tüm anıtları korumaktadır,” ifadelerini kullandı.
